Rutgers Stichting / Civitas (Zwartboek Lentekriebels)

Rechtbank Midden-Nederland 17 april 2025, ECLI:NL:RBMNE:2025:1778

Stichting Rutgers is een expertisecentrum voor seksuele gezondheid en ontwikkelaar van het lespakket Kriebels in je Buik, dat op basisscholen wordt gebruikt in het kader van leeftijdsadequate relationele en seksuele voorlichting.

In aanloop naar de jaarlijkse Week van de Lentekriebels publiceerde Civitas, een conservatief-christelijke organisatie die zich mede ten doel stelt seksuele voorlichting op basisscholen aan banden te leggen, het ‘Zwartboek Lentekriebels’ waarin zij stelt dat Rutgers kinderen seksualiseert (“van belastinggeld”) en in verband brengt met pedofilie. Civitas verspreidde dit boek op grote schaal, onder meer aan politici en ministeries, en plaatste aanvullende uitingen op digitale platforms en sociale media.

Rutgers meent dat Civitas aldus onrechtmatig jegens haar handelt en vordert in kort geding een verbod op verdere verspreiding van het Zwartboek en andere uitingen, verwijdering daarvan van websites en social media. Zij verlangt ook een rectificatie van Civitas. Civitas verweert zich onder meer door een beroep te doen op haar recht op vrije meningsuiting en vrijheid van godsdienst. In reconventie eist Civitas dat Rutgers haar negatieve uitingen over Civitas staakt.

De voorzieningenrechter oordeelt dat Rutgers een spoedeisend belang heeft bij haar vorderingen vanwege de voortdurende en schadelijke campagne van Civitas. Daarna volgt een beoordeling van de verschillende beschuldigingen die Civitas aan het adres van Rutgers heeft geuit.

De beschuldiging in het Zwartboek dat Rutgers kinderen ontvankelijk zou maken voor pedofilie en pedofilie zou normaliseren, is ernstig en vindt naar het oordeel van de rechter geen feitelijke grondslag in de stukken of in Civitas’ eigen toelichting. Die is dus onrechtmatig, zelfs wanneer in aanmerking wordt genomen dat Rutgers zich als publieke organisatie die ook regelmatig publiciteit zoekt, meer moet laten welgevallen. Ook zo’n organisatie hoeft immers niet te dulden dat zij ongefundeerd van ernstige feiten wordt beschuldigd. Alleen al deze beschuldiging rechtvaardigt volgens de Voorzieningenrechter toewijzing van de belangrijkste vorderingen van Rutgers.

Het verwijt in het Zwartboek dat Rutgers kinderen seksualiseert is ook onrechtmatig volgens de rechter, omdat die beschuldiging niet deugdelijk is onderbouwd – integendeel. Civitas heeft zich schuldig gemaakt aan het verdraaien van passages uit lesmateriaal, onvolledig citeren en zij heeft de inhoud van bepaalde passages in een onjuiste, seksualiserende context geplaatst om tot die conclusie te komen. Daardoor wordt een onjuist en onvolledig beeld geschetst van de lesstof waardoor het gehele Zwartboek een misleidend karakter krijgt, aldus de rechter, die in de uitspraak concrete voorbeelden noemt van “citaten” die door onvolledigheid zeer gebrekkig zijn.

De rechter concludeert dat Civitas wel het recht heeft het met de inhoud van het lesprogramma van Rutgers oneens te zijn en die mening ook publiek mag ventileren, maar niet als beschuldigingen geen steun in het feitenmateriaal hebben. Hoewel de rechter erkent dat het bestempelen van een volledig boek als onrechtmatig zeer vergaand is, is dat in het geval van het Zwartboek gerechtvaardigd.

De rechter verbiedt Civitas dan ook om het Zwartboek verder te verspreiden en om Rutgers nog langer publiekelijk te beschuldigen van pedofilie en het seksualiseren van kinderen. Ook moet Civitas een rectificatie sturen naar alle ontvangers van het boek en een vergelijkbare tekst op haar websites en social media accounts plaatsen De tegenvorderingen van Civitas worden afgewezen en zij wordt veroordeeld in de proceskosten